Energie en duurzaamheid

Bijna energieneutraal?

Bij nieuwe gebouwen gelden eisen aan de energieprestatie. Het gaat om drie eisen om Bijna EnergieNeutrale Gebouwen (BENG) te realiseren:

• BENG 1: de maximale energiebehoefte (in kWh/m² per jaar)
• BENG 2: het maximale primair fossiel energiegebruik (in kWh/m² per jaar)
• BENG 3: het minimale aandeel hernieuwbare energie (procentueel ten opzichte van het gebouwgebonden energiegebruik)

Voor BENG 1 geldt dat de eis afhankelijk is van de gebouwvorm. Dit voorkomt dat er straks alleen nog maar compacte, kubusvormige gebouwen worden gebouwd. Het doel van de BENG 1-eis is dat gebouwen niet (alleen) energiezuinig zijn vanwege de installaties. Daarom wordt hier altijd gerekend met hetzelfde basis-ventilatiesysteem van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer. Het daadwerkelijk gekozen ventilatiesysteem zie je pas terug in BENG 2 en 3.

Certificering

Alleen BRL 9500-gecertificeerde medewerkers mogen BENG-berekeningen uitvoeren. SPA WNP ingenieurs voert alle berekeningen voor woningbouw en voor utiliteitsbouw uit binnen het gecertificeerde kwaliteitssysteem. Het registreren van de gemaakte berekeningen bij de rijksoverheid verzorgt SPA WNP ingenieurs graag voor u.

Gevolgen voor u

Als bouwer of opdrachtgever heeft u vanaf 2021 te maken met een aantal nieuwe verplichtingen. Zo moet u bij de vergunningaanvraag een berekening aanleveren en komt er een extra toetsmoment bij de oplevering. Deze extra toets vraagt om extra (administratieve) werkzaamheden tijdens de bouw. Zo moet u in een dossier de facturen bijhouden van onder andere isolatiematerialen en installaties. En u moet foto’s laten maken tijdens het aanbrengen ervan. Bij de oplevering controleert de gecertificeerde adviseur of de gemaakte energieprestatieberekening overeenkomt met het gerealiseerde gebouw. Ook controleert hij of zij het dossier met alle foto’s en facturen. Indien nodig moet de energieprestatieberekening worden aangepast aan de werkelijke situatie.

Ook zonder koeling kan een comfortabele woning gerealiseerd worden

De zomers in Nederland worden steeds warmer en woningen zijn steeds beter geïsoleerd. Hierdoor kan de binnentemperatuur hoog oplopen. Daarom worden er eisen gesteld bij nieuwe appartementen, woningen en vakantiewoningen. Voor het comfort wordt er vaak snel gekozen voor een koelinstallatie, maar het is ook mogelijk om een comfortabele woning te realiseren met bijvoorbeeld zonwerend glas, zonwering of zomernachtventilatie.

De eis uit Besluit Bouwwerken Leefomgeving wordt gesteld aan elke rekenzone van een woning, tenzij de rekenzone voorzien is van koeling:

• TOjuli ≤ 1,20 (door middel van een vereenvoudigde NTA 8800-berekening);
• Gewogen temperatuuroverschrijding (GTO) ≤ 450 uur per jaar (met een dynamisch simulatieprogramma).

Groepszorgwoningen en kamerverhuur

Ook groepszorgwoningen moeten voldoen aan de TOjuli-eis. Hierbij is een onderscheid tussen zelfstandige en onzelfstandige wooneenheden, maar er bestaan ook combinaties.

Onzelfstandige wooneenheden hebben bijvoorbeeld een gezamenlijke keuken of badkamer. Deze wooneenheden vormen samen één rekenzone. Hierbij is dus maar één toetsing aan de TOjuli-eis nodig.

Bij zelfstandige wooneenheden is elke wooneenheid een aparte rekenzone. Dit zijn vaak kleine rekenzones waardoor het risico op oververhitting groter wordt. Dit is natuurlijk afhankelijk van de oriëntatie en de hoeveelheid glas.

Monument verduurzamen

Energiegebruik verminderen, kiezen voor duurzame opwekking van elektriciteit: een monumentaal pand verduurzamen is vaak een complexe opgave. SPA WNP ingenieurs geeft integraal advies. Een voorbeeld is ons bouwfysisch onderzoek voor het Centraal Museum van de gemeente Utrecht.

Terugdringen van energieverlies

Bij het verduurzamen van een gebouw kijken we in de eerste plaats naar het verminderen van energieverliezen. Bijvoorbeeld door isolatie en warmteterugwinning. Want hoe minder energie nodig is, hoe minder er opgewekt hoeft te worden. Op nummer twee staat de duurzame opwekking van energie. Denk aan zonnepanelen of het vervangen van de traditionele warmte- en koude-opwekking door een duurzamer alternatief.

Bij nieuwbouw ligt de nadruk tegenwoordig op gasloze energieopwekking. Maar in monumentale gebouwen is dat vaak niet mogelijk. Er zijn zulke grote aanpassingen nodig dat het economisch niet rendabel is. Daarom is het terugdringen van energieverliezen nóg belangrijker om te komen tot een duurzaam pand.

Isoleren van constructies

Buitengevelisolatie is meestal niet mogelijk vanwege het monumentale karakter. Daarom kijken we speciaal naar het isoleren van constructies. Dat is bouwfysisch gezien een uitdaging. Er is namelijk een verhoogd risico op condensatie in de constructie. En condensatie kan met name houten delen aantasten. De juiste maatregelen kunnen aantasting voorkomen.

Integraal advies

In een gebouw zijn meerdere aspecten van belang. Niet alleen transmissieverliezen, maar ook ventilatieverliezen en (duurzame) energieopwekking. Denk daarnaast aan zaken als daglichttoetreding, geluidwering, gebruik van duurzame materialen, vochtregulatie en brandveiligheid. Ook het binnenklimaat is een belangrijk aspect. Een museum bijvoorbeeld stelt heel andere eisen aan het binnenklimaat dan een kantoor. De risico’s op inwendige condensatie bij een museum kunnen groter zijn dan bij een kantoorpand. Aan de andere kant is in bepaalde expositieruimten van een museum het toetreden van daglicht af te raden. SPA WNP ingenieurs geeft integraal advies op maat.