Update: ontwikkelingen stikstofdepositie

Update 2 oktober 2024 – Raad van State: stikstofruimte snelheidsverlaging mag niet worden gebruikt

Vanaf maart 2020 kunnen natuurvergunningen worden aangevraagd op basis van het stikstofregistratiesysteem (SSRS). De ruimte in het SSRS is voor een deel gevuld met de stikstofruimte die de verlaging van de maximum snelheid op snelwegen met zich meebrengt. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelt echter op 2 oktober dat (het positieve effect van) deze maatregel niet betrokken mag worden bij de vergunningverlening.

Update 2 oktober 2024 – Groen licht voor ViA15

Een einduitspraak van de Raad van State betekent het einde van een lange juridische procedure voor het doortrekken van de A15 en  verbreden van de A15 en A12. De Raad van State bericht er op haar website als volgt over:

Het tracébesluit ‘A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15)’ is definitief. De A15 in de regio Arnhem mag worden doorgetrokken en de A12 en A15 mogen worden verbreed. Met deze einduitspraak komt een einde aan een lange juridische procedure. In maart 2024 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak al dat het tracébesluit bijna in orde was, maar dat de minister van Infrastructuur en Waterstaat nog wel een nadere onderbouwing moest geven voor de inzet van het zogenoemde extern salderen. Die nadere motivering kwam in juli 2024. In de einduitspraak van vandaag (2 oktober 2024) komt de Afdeling bestuursrechtspraak tot de conclusie dat deze nadere onderbouwing toereikend is. Daarmee is het tracébesluit na zeven jaar definitief (bron: nieuwbericht Raad van State).

Extern salderen

De aanleg van de ViA15 leidt tot een toename van de stikstofneerslag op diverse beschermde natuurgebieden in de omgeving. De minister wil de schadelijke gevolgen daarvan verminderen (‘mitigeren’) door zes agrarische bedrijven op te kopen en de ‘stikstofwinst’ die dit oplevert in te zetten voor het tracébesluit. Dat mag, maar alleen onder bepaalde voorwaarden. Eerder dit jaar oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak dat het stikstofonderzoek nog te weinig informatie bevatte om te kunnen beoordelen of daaraan was voldaan.

Nadere onderbouwing volstaat

Uit de nadere onderbouwing van de minister blijkt dat de stikstofneerslag in de zeven Gelderse beschermde natuurgebieden blijvend omlaag moet. Dit betekent dat extern salderen bij deze zeven beschermde natuurgebieden alleen mag als de stikstofneerslag op deze gebieden is gedaald en aannemelijk is dat deze blijft dalen. Volgens de minister is dat het geval. Uit de nadere onderbouwing blijkt dat de stikstofneerslag op de gebieden is gedaald en in de periode tot 2030 verder blijft dalen. Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak volstaat deze motivering.

ViA15

Deze zaak kent een lange voorgeschiedenis. Tegen het tracébesluit uit 2017 dienden aanvankelijk meer dan veertig particulieren, bedrijven en organisaties beroep in bij de Afdeling bestuursrechtspraak. In januari 2021 deed de Afdeling bestuursrechtspraak een eerste tussenuitspraak, gevolgd door een tweede tussenuitspraak in april 2023 en een derde tussenuitspraak in maart 2024. De eerste twee tussenuitspraken gingen in de kern om de vraag tot welke afstand je de stikstofneerslag van een project, zoals een weg, moet berekenen. In de tweede tussenuitspraak oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak dat een afstand van 25 kilometer (de zogenoemde rekenafstand) voor individuele projecten aanvaardbaar was. Maar er bleven daarna nog bezwaren over. Deze gingen over onder meer over het stikstofonderzoek en het extern salderen. Na de derde tussenuitspraak van maart 2024 bleef alleen nog het punt van het extern salderen over. Met de einduitspraak van vandaag komt de rechtszaak over het tracébesluit ViA15 definitief tot een einde.

Update 1 oktober 2024 – Actualisatie AERIUS Calculator

Op 1 oktober is de AERIUS Calculator 2024 gelanceerd. Eén van de nieuwe inzichten die isverwerkt in AERIUS is dat bij een zogenaamde ‘koude start’ van een verbrandingsmotor er tijdelijk significant meer NOx vrijkomt. In veel gevallen zullen AERIUS-berekeningen hierop aangepast moeten worden.

Een andere aanpassing betreft het toevoegen van hersteldoelen voor een aantal Natura 2000-gebieden. Dit zijn habitats die op dit moment in bepaalde delen van een gebied niet meer aanwezig zijn, maar waarvan het doel is om deze op dezelfde locatie terug te brengen. In de nieuwe versie van AERIUS Calculator is het mogelijk om een berekening uit te voeren op deze hersteldoelen. Het ligt in de reden dat, om significante gevolgen voor Natura 2000-gebieden uit te sluiten, ook de rekenresultaten op de hersteldoelen moeten worden betrokken. Voor de hersteldoelen zal immers een (blijvende) daling van de stikstofdepositie nodig zijn. Als deze rekenresultaten in de beoordeling moeten worden meegenomen, dan kan dat een extra obstakel vormen om te komen tot een sluitende AERIUS-berekening.

Update juli 2024 – Actualisatie AERIUS Calculator en Connect op 1 oktober 2024

AERIUS Calculator wordt gebruikt om de stikstofneerslag van activiteiten op stikstofgevoelige natuurgebieden te berekenen en dient als hulpmiddel voor toestemmingsverlening.

Gevolgen lopende vergunningprocedures

Het is wettelijk verplicht om bij vergunningverlening uit te gaan van de actuele versie van AERIUS. Vanaf 1 oktober 2024 schrijft de Omgevingsregeling voor om AERIUS Calculator versie 2024 te gebruiken voor toestemmingverlening. Bij lopende procedures betekent dit, dat een nieuwe berekening uitgevoerd moet worden. Na de actualisatie kan de uitkomst van de berekeningen met AERIUS Calculator 2024 (de versie na actualisatie) mogelijk anders zijn dan bij doorrekenen met AERIUS Calculator 2023 (bron: https://www.aeriusproducten.nl).

Heeft u een plan of project waar u advies over nodig heeft, neem dan contact op met de adviseurs van SPA WNP ingenieurs.

Update juli 2024 – wijziging beleidsregels salderen Gelderland

In de toelichting op de wijziging geeft de provincie Gelderland aan dat er verschillende opties zijn onderzocht en dat besloten is om bij extern salderen extra af te romen om natuurvergunningen robuuster te maken.

Beleidsregels

In artikel 13 van de beleidsregels is ten aanzien van de afromingspercentages het volgende aangegeven:

13. Bij de verlening van een natuurvergunning wordt 70% van de N-depositie van de feitelijk gerealiseerde capaciteit van de saldogevende activiteit betrokken. Indien de N-depositie plaatsvindt op habitattypen die in de natuurdoelanalyse van het betreffende gebied een nee, tenzij-oordeel hebben gekregen, wordt slechts maximaal 35% van de N-depositie bij de verlening van de natuurvergunning betrokken.

De toelichting van de provincie luidt als volgt:

“Om een stijging van de depositie te voorkomen, wordt de niet-gerealiseerde capaciteit uitgesloten van extern salderen en wordt daarnaast 30% afgeroomd om benutting van latente ruimte (gemiddeld 30% in vergunningen) te voorkomen. De resterende 70% van de depositie van de saldogevende activiteit mag worden ingezet voor salderen.  Uit de natuurdoelanalyses van de Natura 2000-gebieden blijkt dat als gevolg van stikstofdepositie voor veel habitattypen verslechtering dreigt (‘nee, tenzij’ oordeel).

 

 Voor de verlening van een vergunning voor activiteiten met stikstofdepositie op deze gebieden wordt bij de toepassing van extern salderen nog maar maximaal 35% van de depositieruimte uit de saldogevende vergunning gebruikt. De overige 35% komt ten goede aan de natuur en wordt niet meer ingezet om zo bij te dragen aan de noodzakelijke daling.”

 Of er uitgegaan dient te worden van maximaal 35% depositieruimte uit de saldogevende vergunning is hiermee afhankelijk van de natuurdoelanalyse van het betreffende Natura 2000-gebied.

Natuurdoelanalyse

Voor elk Natura 2000-gebied in Gelderland is vastgelegd welke bijzondere natuur (planten en dieren) er voorkomt en welke doelen we willen halen. Die doelen zijn vastgelegd in het aanwijzingsbesluit en vloeien voort uit de Omgevingswet (voorheen uit de Wet natuurbescherming). Ze geven weer of we de bijzondere planten en dieren moeten behouden of zelfs moeten uitbreiden in oppervlakte, aantal en/of kwaliteit. We noemen deze doelen instandhoudingsdoelen. Een natuurdoelanalyse laat zien wat de huidige staat is van de natuur in het Natura 2000-gebied. Ze geeft aan of de vastgestelde maatregelen die genomen worden voor natuurherstel samen met een daling van de stikstofuitstoot tot 2030, voldoende zijn om verslechtering tegen te gaan en de instandhoudingsdoelen te halen. Als dit niet het geval is, staat in de natuurdoelanalyse op hoofdlijnen welke extra maatregelen nodig zijn om verslechtering tegen te gaan en de doelen wél te bereiken. Dit kunnen zowel maatregelen zijn om stikstofuitstoot te verminderen als andere maatregelen om de natuur te herstellen (bron: provincie Gelderland).

Overgangsrecht

In de beleidsregels is overgangsrecht opgenomen waarin is aangegeven wanneer de gewijzigde beleidsregels van toepassing zijn. De toepassing is afhankelijk van het moment waarop een ontwerpvergunning ter inzage is gelegd of een besluit is genomen. Als peildatum geldt 1 juli 2024.

Wilt u weten op welke wijze de wijziging van de beleidsregels salderen invloed heeft op uw project of stikstofberekening met AERIUS, neemt u dan contact op met onze adviseurs.

Update 5 oktober 2023 – AERIUS calculator geactualiseerd – versie 2023

De AERIUS calculator is 5 oktober geactualiseerd naar versie 2023. De nieuwe calculator is daarmee vanaf heden het (verplichte) instrument voor stikstofberekeningen. In AERIUS 2023 zijn de recente inzichten uit metingen en wetenschappelijk onderzoek over de stikstofuitstoot en -neerslag verwerkt. Op deze manier wordt bij toestemmingsverlening en monitoring uitgegaan van actuele gegevens. In de Regeling natuurbescherming is vanaf vandaag AERIUS Calculator versie 2023 voorgeschreven als het te gebruiken instrument voor toestemmingverlening (bron: aanpakstikstof.nl).

Wat te doen met lopende procedures?

De actualisatie van AERIUS kan leiden tot andere resultaten van de stikstofberekeningen. Wanneer het bevoegd vóór de release nog geen definitief besluit heeft genomen, moet de berekening opnieuw worden uitgevoerd met de AERIUS Calculator versie 2023. Ook kunnen besluiten op grond van de huidige AERIUS-versie nog worden aangevochten, als de vergunning of het bestemmingsplan nog niet onherroepelijk zijn.

Update 16 augustus 2023 – Uitspraak Raad van State – Porthos project mag doorgaan

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in haar einduitspraak in de Porthos zaak geoordeeld dat het inpassingsplan en de omgevingsvergunningen in stand blijven. Dit betekent dat het project mag doorgaan. Het project leidt wel tot een tijdelijke en beperkte toename van de stikstofuitstoot op omliggende Natura 2000-gebieden. Echter, de Afdeling heeft geoordeeld dat de Ministers op basis van objectieve gegegeens hebben aangetoond dat, in dit geval, is uitgesloten dat de natuurgebieden als gevolg van de uitstoot “significante gevolgen” ondervinden. De uitspraak creëert volgens de Afdeling geen precedentewerking en leidt niet tot een algemene drempelwaarde voor projecten met een tijdelijke en beperkte toename van stikstofdepositie. Een ecologische analyse laat daarentegen wel zien dat er in specifieke gevallen, ook bij een toename, mogelijkheden zijn.

Update 5 april 2023 – Uitspraak Raad van State – AERIUS calculator blijf bruikbaar

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in haar tussenuitspraak in de zaak over de ViA15 geoordeeld dat de zogenoemde rekenafstand van 25 kilometer bij individuele projecten aanvaardbaar is. Daarmee blijft de AERIUS calculator bruikbaar voor het berekenen van stikstofdepositie en komen huidige aanvragen niet stil te liggen.

Vanwege het grote maatschappelijke belang heeft de Afdeling bestuursrechtspraak ervoor gekozen om in de tussenuitspraak alvast een oordeel te geven over de rekenafstand van 25 kilometer en het gebruik van het zogenoemde rekenmodel SRM2+. De Afdeling geeft aan dat de Minister met onderzoeken van onder meer het RIVM en TNO overtuigend gemotiveerd heeft dat de maximale afstand waarbinnen voor een individueel project nog die wetenschappelijke betrouwbare stikstofberekeningen kunnen worden gedaan, 25 kilometer is.

Onze adviseurs helpen u graag verder met de voor uw plan of project benodigde AERIUS berekening.

Update 14 februari 2023 – Internetconsultatie wetsvoorstel incl. vergunningplicht intern salderen

Vanaf 14 februari is de internetconsultatie gestart van het wetsvoorstel waarmee de doelstelling voor stikstofreductie wordt versneld van 2035 naar 2030 en de vergunningplicht voor intern salderen en andere stikstof gerelateerde wijzigingen wordt uitgebreid. In het wetsvoorstel wordt ook invulling gegeven aan de beoogde vergunningplicht voor intern salderen.  Momenteel is er als gevolg van jurisprudentie voor intern salderen geen natuurvergunning nodig. Intern salderen betekent dat de voorgenomen activiteit zo wordt aangepast, dat de stikstofuitstoot per saldo vermindert of gelijk blijft op dezelfde locatie in vergelijking met de bestaande, vergunde situatie (referentiesituatie). Bijvoorbeeld door binnen het bedrijf stikstofgerelateerde bronnen op aardgas en diesel te vervangen door elektrische bronnen.

Update 26 januari 2023 – AERIUS calculator geactualiseerd

De AERIUS calculator is 26 januari geactualiseerd naar versie 2022. De nieuwe calculator is daarmee vanaf heden het instrument voor stikstofberekeningen.

Wijzigingen AERIUS calculator 2022

De doorgevoerde wijzigingen in de nieuwe calculator hebben betrekking op het Wijzigingsbesluit Habitatrichtlijngebieden vanwege aanwezige waarden en Rav-factoren. Verder zijn er voor de gebruiker nieuwe functionaliteiten toegevoegd. Hieronder volgt de inhoud van het bij de actualisatie verstrekte document ‘Vragen en antwoorden’ van het Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit.

• Het Wijzigingsbesluit Habitatrichtlijngebieden vanwege aanwezige waarden is toegevoegd. In dit besluit zijn de aanwijzingsbesluiten van 101 Natura 2000-gebieden gewijzigd. Waar van toepassing zijn habitattypen en soorten toegevoegd en soms verwijderd. Het gaat om habitattypen die op het moment van aanwijzen aanwezig of afwezig waren, maar destijds ten onrechte niet of wel zijn opgenomen in de oorspronkelijke aanwijzingsbesluiten. Met de jaarlijkse actualisatie wordt een actueel beeld verkregen van de totale stikstofdepositie op de natuurgebieden. Het verwerken van de gevolgen van het ‘Wijzigingsbesluit Habitatrichtlijnen betekent dat de actualisatie lokaal verschillen in stikstofdepositie kan laten zien ten opzichte van de eerdere berekeningen met de vorige versie van AERIUS.
• Naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State in september 2022 over de Rav-factoren kan niet meer enkel gebruik worden gemaakt van de Rav-factoren bij het berekenen van de stikstofemissie, maar er zal een passende beoordeling gemaakt moeten worden waaruit blijkt wat de effecten zijn op de Natura 2000-gebieden. Als bij een berekening voor het bepalen van de stikstofemissie van emissiearme stalsystemen gebruik wordt gemaakt van de factoren uit de Regeling ammoniak en veehouderij (Rav-factoren), verschijnt er een pop-up in beeld waarin wordt aangegeven dat de werking van de emissiearme stal onzeker is en dat voor meer informatie de Helpdesk Stikstof en Natura 2000 geraadpleegd kan worden.

Wat te doen met lopende procedures?

De actualisatie van AERIUS kan leiden tot andere resultaten van de stikstofberekeningen. Wanneer het bevoegd vóór de release nog geen definitief besluit heeft genomen, moet de berekening opnieuw worden uitgevoerd met de AERIUS Calculator versie 2022. Ook kunnen besluiten op grond van de huidige AERIUS-versie nog worden aangevochten, als de vergunning of het bestemmingsplan nog niet onherroepelijk zijn.

Update 14 december 2022 – Provincies: geen vergunning tot actualisatie AERIUS 26-01

De provincies hebben besloten om tot de actualisatie van AERIUS op 26 januari 2023 geen ontwerpbeschikking binnen de Wet natuurbescherming meer te publiceren.Reden hiervoor is dat de procedure niet voor de actualisatie kan worden afgerond, waardoor een nieuwe stikstofberekening nodig zou zijn. Van deze lijn kan alleen in specifieke gevallen worden afgeweken.

Update 2 december 2022 – Actualisatie AERIUS naar 26 januari

De definitieve datum voor de actualisatie van de AERIUS calculator is 26 januari 2023. Dat volgt uit het vandaag verschenen bericht. Rekenen met de huidige calculator is nog mogelijk, alleen dient er in de berekening wel aanvullend rekening gehouden te worden met het wijzigingsbesluit Habitatrichtlijngebieden vanwege aanwezige waarden. Concreet betekent dit dat in de AERIUS berekening aanvullende rekenpunten opgenomen moeten worden om de depositiebijdrage op extra hexagonen te kunnen bepalen.

Update 28 november 2022 – Minister Van der Wal deelt stikstofplannen

Vrijdag 25 november heeft Minister Van der Wal in haar brief de stikstofplannen van het kabinet met de Tweede Kamer gedeeld. In deze update een overzicht van de aangekondigde plannen:

De korte termijnaanpak bestaat uit het gericht versnellen van de beëindiging van de emissies van de zogenoemde piekbelasters. De basis van de aanpak is dat deze bedrijven, voor een beperkte tijd, toegang krijgen tot regelingen waar andere bedrijven geen gebruik van kunnen maken. De aanpak van piekbelasters richt zich zowel op bedrijven in de agrarische sector als bedrijven in andere sectoren.

Voor de agrarische sector wordt in eerste instantie ingezet op een vrijwillige beëindigingsregeling, innovatie en verandering.

De aanpak voor de industrie omvat:

1. Aanscherping vergunningen: Dit betreft het aanscherpen van huidige vergunningen voor zover dat wettelijke mogelijk is. Dit kan tot onontkoombare en mogelijk snel te realiseren resultaten leiden, omdat er vaak nog technische mogelijkheden zijn om de uitstoot terug te dringen
2. Maatwerkaanpak en win-win mogelijkheden (reductie NOx en CO2 tegelijk): Nagegaan wordt wat er bovenwettelijk en technisch mogelijk is per bedrijf voor een versnelde verduurzaming, en wat daarbij de afhankelijkheden en randvoorwaarden zijn (zoals energieinfrastructuur, vergunningverlening, kennisdeling, en geschikt personeel). Daarbij worden ook de kosten, financieringsmogelijkheden betrokken.
3. Bovenwettelijke reductie ammoniakuitstoot: Bij bedrijven met een hoge NH3-uitstoot die niet onder maatwerkafspraken vallen wordt nagegaan wat er technisch mogelijk is bovenop de vergunningseisen, en tegen welke kosten(effectiviteit). Daarbij wordt ook naar de rol van het bedrijf in het gebiedsproces gekeken.

Eind dit jaar zal met verschillende bedrijven in het kader van de maatwerkaanpak de ‘Expression of Principles’ overeengekomen worden. In 2023 zullen de gesprekken over bovenstaande met de betreffende industrie- en energiebedrijven afgerond worden.

Vergunningplicht voor intern salderen. Intern salderen is niet meer vergunningplichtig en de Minister geeft aan dat het als gevolg daarvan voor initiatiefnemers moeilijker is om aan te tonen dat zij toestemming hebben voor hun activiteit. Daarom wordt voor intern salderen weer een wettelijke vergunningplicht ingesteld. De wetswijziging zal voorzien in overgangsrecht voor projecten waarbij intern gesaldeerd is voordat de vergunningplicht in werking treedt. Het streven is om het wetsvoorstel per 1 januari 2024 in werking te laten treden.

Voor extern salderen zet het kabinet met voorrang in op het sturen van de gebruiksmogelijkheden van emissieruimte om regie te houden op de inzet van stikstofruimte die beschikbaar komt. Daarnaast verkent het kabinet de wettelijke mogelijkheden om een voorkeusrecht te kunnen leggen op grond met een agrarische functie.

Een andere handvat ter beperking van het risico voor de Natura 2000-gebieden is de aanpak van de latente ruimte. Latente ruimte is de ongebruikte ruimte die op basis van een natuurvergunning is toegestaan. Latente ruimte kan op verschillende manieren ontstaan, bijvoorbeeld door strengere milieueisen, de toepassing van schonere technieken of wanneer bedrijfsplannen in de loop van de tijd veranderen. De Minister kiest ervoor om 1) de latente ruimte in een natuurvergunning te beperken en 2) de ingebruikname van latente ruimte te beperken.

1. Door het actualiseren van natuurvergunningen kan de latente ruimte beperkt worden. Er komt geen actualiseringsplicht, beoogd is het actualiseren van natuurvergunningen te koppelen aan het moment van een vergunningaanvraag voor aanpassingen in de bedrijfsvoering.
2. Door verdere voorwaarden te stellen aan salderen wordt beoogd het gebruik van latente ruimte voor nieuwe ontwikkelingen te beperken. Voor extern salderen wenst het kabinet het afroompercentage te verhogen naar 40%. Hiervoor wil het kabinet interbestuurlijke afspraken.

Het kabinet wenst daarnaast ook afspraken te maken met provincies over zogenaamde slapende vergunningen. Het kabinet vindt dat het niet mogelijk mag zijn om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken op basis van activiteiten die al geruime tijd zijn gestopt. Het doel is de beleidsregels voor extern salderen in het eerste kwartaal van 2023 hierop aan te passen.

Als onderdeel van de beleidsregels voor intern salderen (per 1 januari 2024) wenst het kabinet ook beperkingen op te leggen voor stikstofruimte die ontstaat wanneer initiatiefnemers stikstofreducerende innovaties doorvoeren in hun bedrijf. Dit betreffen innovaties die bedoeld zijn om aan de wettelijke eisen te voldoen en/of door de overheid worden gesubsidieerd.

Overige punten uit de brief:

• Voor energietransitieprojecten en projecten van Defensie en Infrastructuur en Waterstaat, is het streven dat de beleidsaanpassingen de klimaatdoelen niet in de weg staan;
• Vrijkomende stikstofruimte wil men registreren in een register om regie te voeren voor de uitgifte van deze ruimte aan prioritaire projecten van nationaal belang;
• De ruimte in de gezamenlijke provinciale microdepositiebank is de ruimte die overblijft na extern salderen. Deze ruimte kan worden gebruikt om initiatieven met een lage depositie (minder dan 0,05 mol/ha/jaar) mogelijk te maken;
• Om te beoordelen of (bouw)projecten vergunningplichtig zijn, werkt het kabinet op korte termijn aan standaardisatie door middel van kengetallen of vuistregels. Het doel hiervan is om snel inzicht te verschaffen in een eventuele vergunningplicht en inzicht te geven of een AERIUS-berekening nodig is. Het streven is hierover duidelijkheid te verschaffen in het eerste kwartaal van 2023.
• Recente uitspraken van de Raad van State hebben gevolgen voor alle typen emissiearme stalsystemen uit de Regeling ammoniak en Veehouderij (Rav) en de daaraan gekoppelde Rav-factoren;
• De actualisatie van de AERIUS Calculator is uitgesteld naar de week van 24 januari 2023.

Update 18 november 2022 – uitstel datum nieuwe versie AERIUS Calculator

In tegenstelling tot eerdere berichtgeving, volgt de releasedatum voor de actualisatie van de AERIUS calculator in de week van 21 november. Zo is te lezen op de website van het RIVM.

Update 14 november 2022 – nieuwe versie AERIUS Calculator 2022 uitgesteld

De eerder aangekondigde releasedatum van 22 november voor de actualisatie van AERIUS is niet haalbaar. Aanleiding is de rekenfout in de emissies die zijn toegewezen aan varkens- en pluimveestallen. De fout heeft invloed op de totale depositie zoals die is opgenomen in de AERIUS Calculator en Monitor. De actualisatie van AERIUS kan pas doorgaan als er een duidelijk en compleet beeld is van de gevolgen en de fouten hersteld zijn. Het RIVM doet daar nu onderzoek naar. Deze week geeft het Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) een update over de nieuwe releasedatum.

Wat te doen met lopende procedures of nieuwe aanvragen?

De actualisatie van AERIUS kan leiden tot andere resultaten van de stikstofberekeningen. Wanneer het bevoegd vóór de nieuwe release nog geen definitief besluit heeft genomen, moet de berekening opnieuw worden uitgevoerd met de nieuwe versie van AERIUS Calculator. Ook kunnen besluiten op grond van de huidige AERIUS-versie nog worden aangevochten, als de vergunning of het bestemmingsplan nog niet onherroepelijk zijn.

Heeft u een plan of project waar u advies over nodig heeft, neem dan contact op met de adviseurs van SPA WNP ingenieurs.

Update 2 november 2022 – de bouwvrijstelling is vervallen

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in de uitspraak in de zaak over het Porthos-project geoordeeld dat de zogenoemde partiële bouwvrijstelling niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. De bouwvrijstelling gold voor tijdelijke bouw-, sloop- en aanlegactiviteiten.

Nu de bouwvrijstelling niet mag worden gebruikt, moeten (naast stikstofemissies in de structurele gebruiksfase) ook de emissies in de tijdelijke aanlegfase worden onderzocht. Deze emissies ontstaan met name door de inzet van dieselwerktuigen en de vervoersbewegingen ten behoeve van een bouwproject.

Onze adviseurs kunnen u verder helpen met AERIUS-berekeningen. Ook wanneer de exacte inzet van het type werktuigen tijdens uw project niet bekend is, kunnen wij u ondersteunen. Hiervoor maken wij gebruik van onze kennis en ervaring uit een groot aantal referentieprojecten.

Update 7 februari 2020

De minister Carola Schouten heeft een brief naar de tweede kamer gestuurd over een aantal nieuwe stappen binnen de landbouw om de stikstofproblematiek verder aan te pakken.

In de brief staat verder ook de volgende algemene planning van de stikstofaanpak tot en met de zomer van 2020 genoemd:

Update 4 februari 2020

Om vergunningaanvragers te helpen heeft het Rijk de handreiking ‘Woningbouw en AERIUS’ opgesteld. Deze handreiking helpt initiatiefnemers, gemeenten en provincies om de stikstofdepositie van woningbouwprojecten in kaart te brengen.

De algemene conclusie is dat bij maximaal 50 laagbouwwoningen, gebouwd op zandgrond op minimaal 7 km afstand van een Natura 2000-gebied, de stikstofdepositie onder gemiddelde omstandigheden 0,00 mol/ha/jaar is. Voor projecten met een stikstofdepositie van 0,00 mol/ha/jaar hoeft geen vergunning in het kader van de Wet natuurbescherming te worden aangevraagd. In de andere gevallen op kortere afstand van een Natura 2000-gebied en/of voor de bouw van meer woningen waarbij de depositie mogelijk hoger is dan 0,00 mol/ha/jaar is alsnog een AERIUS berekening nodig.

Update 31 januari 2020

Vanaf vandaag is het ook mogelijk om in de provincie Friesland aan de slag te gaan met de Provinciale Beleidsregels intern en extern salderen Fryslân 2020.

Update 27 januari 2020

De landelijke stiktofregels die het handelen met stikstofrechten van veehouderijen mogelijk maakt, zijn met enkele weken uitgesteld. De doelstelling van het ministerie deze nieuwe regels per 1 februari 2020 in te laten gaan wordt niet gehaald. Overigens, extern salderen met bijvoorbeeld de industrie is momenteel al wel mogelijk. Maar extern salderen met veehouderijen op basis van de provinciale beleidsregels laat dus nog even op zich wachten.

Update 20 januari 2020

Het stikstofschema is op enkele punten verduidelijkt. Heeft u vragen over welke mogelijkheden er zijn voor uw project, neem gerust contact op met een van onze adviseurs bij SPA WNP ingenieurs.

Update 20 december 2019

In de Spoedwet aanpak stikstof is voorzien in aanvullende instrumenten voor de aanpak van de stikstofproblematiek. De eerste van deze instrumenten is de Regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur. Deze regeling ligt vanaf vandaag tot en met 9 januari 2020 ter consultatie.

Verder hebben we vandaag het huidige stikstofbeleid inclusief de nieuwe provinciale beleidsregels van 13 december samengevat in een nieuw overzichtelijk schema. Na de feestdagen staan onze adviseurs van SPA WNP ingenieurs weer voor u klaar om met dit schema de mogelijkheden voor uw project of activiteit te bespreken.

Update 17 december 2019

De spoedwet stikstof is vandaag in de eerste kamer aangenomen en gaat in per 1 januari 2020. In de spoedwet worden de volgende punten geregeld:

1. De mogelijkheid om bij ministeriële regeling een stikstofregistratiesysteem en/of een drempelwaarde voor de vergunningplicht in te stellen;
2. Een grondslag om bij ministeriële regeling de stikstofuitstoot door de veehouderij via het veevoerspoor terug te dringen;
3. Versnelde procedures op grond van de Crisis- en herstelwet voor natuurherstelmaatregelen;
4. Het vervallen van de vergunningplicht voor activiteiten met niet significante effecten voor Natura 2000-gebieden.

Ad 1.
Een regionale drempelwaarde biedt mogelijk uitkomst voor projecten. Maar zoals in de brief van de minister op 16 december werd aangegeven, moet hiervoor eerst stikstofruimte worden gecreëerd. Bovendien is een stikstofbank (registratiesysteem) nodig om te bepalen hoeveel ruimte je regionaal nodig hebt voor zowel nationale als regionale projecten om te kunnen beoordelen wat er eventueel aan ruimte beschikbaar is. Kortom een drempelwaarde zal waarschijnlijk niet op korte termijn worden ingevoerd.

Ad 4.
Het is nog niet duidelijk tot welke hoeveelheid aan stikstofdepositie er geen significante effecten voor Natura 2000 gebieden zijn te verwachten. In de spoedwet staat dat een Wnb vegunning niet nodig is, als op voorhand op grond van objectieve gegevens kan worden uitgesloten dat zij afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significant negatieve gevolgen voor de natuurlijke kenmerken van een Natura 2000-gebied kunnen hebben.

Update 16 december 2019

De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft de kamer geïnformeerd over de voortgang aanpak stikstofproblematiek. We zetten de belangrijkste punten op een rij:

• De snelheidsverlaging naar 100 km/uur wordt ingevoerd in de week van 12 tot en met 16 maart 2020
• Alle eerder ingediende PAS meldingen (van 1 juli 2015 tot en met de Raad van State uitspraak op 29 mei 2019) worden door de overheid gelegaliseerd. De de te legaliseren meldingen worden komend jaar per gebied opgenomen in passende beoordelingen. Indien nodig treffen Rijk en provincies nog maatregelen op gebiedsniveau om de meldingen passend te krijgen.
• Het kabinet zal volgend jaar in 2020 een streefwaarde voor 2030 gaan vaststellen om te komen tot een reductie van stikstofemissie en -depositie.
• Begin volgend jaar informeert het kabinet over een maatregelenpakket voor de landbouw
• Het kabinet kiest voor de mogelijkheid van regionale drempelwaarden. Hiervoor is het eerst nodig ‘stikstofruimte’ te creëren. Er wordt duidelijk niet gekozen voor een generieke en/of sectorale drempelwaarde. Dus een drempelwaarde bijvoorbeeld voor de bouw gaat er niet komen.
• Duurzame projecten ten behoeve van de energietransitie worden gebundeld in een programma. Hiermee kan structurele stikstofreductie worden gerealiseerd en de vergunningverlening weer worden opgestart. Dit programma kan worden gezien als een passende maatregel uit de Habitatrichtlijn. Begin 2020 wordt dit programma nader uitgewerkt.
• Provincies hebben diverse praktijkcasussen uitgewerkt (botsproeven). De casussen hebben vooral betrekking op veehouderijen, maar ook op industrie en afvalverwerking. Enkele ervaringen uit deze botsproeven zijn verwerkt in het nieuwe provinciale beleid. Maar de casussen laten duidelijk ook nog veel onbeantwoorde vragen zien.

Update 13 december 2019

Met uitzondering van de provincie Friesland hebben alle provincies de beleidsregels voor intern en extern salderen aangepast. In het nieuwe beleid zitten enkele verschillen ten opzichte van de vorige beleidsregels. De belangrijkste verschillen bestaan uit:

• Voor de referentiesituatie wordt niet meer uitgegaan van de laagst vergunde emissie maar van de laagst toegestane depositie. Dit resulteert waarschijnlijk in extra AERIUS berekeningen om aan te tonen dat daadwerkelijk de laagst toegestane depositie als referentie wordt gebruikt.
• Het niet hoeven aanvragen van een natuurvergunning was eerder als voorwaarde voor intern salderen opgenomen. Nu is ook opgenomen dat hervatting van activiteiten voor intern salderen niet mogelijk is, als hiervoor een natuurvergunning, maar ook een omgevingsvergunning, onderdeel bouwen is vereist.
• Voor niet gerealiseerde capaciteit zijn in de toelichting nu duidelijke voorbeelden genoemd:
  • Aantoonbare stappen met het oog op volledige realisatie betekent dat er bijvoorbeeld al een fundering moet liggen
  • Aantoonbare investeringsverplichtingen moeten nu onomkeerbaar en significant zijn. Er mag dus niet een klein bedrag worden geleend of opzij worden gezet. Als voorbeeld wordt genoemd dat de grond al is aangekocht of dat een contract met een aannemer inclusief boetebeding is aangegaan.
• Beleidsregels met betrekking tot latente ruimte zijn komen te vervallen.

Update 5 december 2019

De spoedwet stikstof waarmee het kabinet de bouw weer op gang wil brengen, is aangenomen in de tweede kamer. De wet gaat onder andere over stikstofarm veevoer, een stikstofbank en biedt een kapstok voor de invoering van een drempelwaarde per ministeriële regeling.

Update 3 december 2019

De eerder aangekondigde snelheidsverlaging op autosnelwegen gaat medio maart 2020 in.

Update 29 november 2019

De minister en de provincies zijn het op hoofdlijnen eens geworden over de herziening van de provinciale beleidsregels voor intern en extern salderen (van begin oktober).

Update 28 november 2019

Het Natura 2000 gebied Canisvliet in Zeeland lijkt met de update van AERIUS versie 2019 ineens stikstofgevoelig te zijn geworden. In dit gebied werd in de vorige AERIUS versie geen depositie berekend. Dit kwam omdat de kritische depositiewaarde (KDW) in dit gebied niet werd overschreden. In de passende beoordeling van het voormalige PAS werd hiermee rekening gehouden. Maar nu er geen PAS meer is, berekent AERIUS nu dus ook weer de stikstofdepositie in de Canisvliet.

Update 26 november 2019

De Raad van State heeft het kabinet geadviseerd over het invoeren van een drempelwaarde. Een drempelwaarde is alleen (juridisch) haalbaar als deze voldoende ecologisch onderbouwd is. De Raad van State beschrijft de randvoorwaarden voor een eventuele:

• gebiedsgerichte drempelwaarde.
• sectorgerichte drempelwaarde, bijvoorbeeld voor de bouw

Het kabinet zal het advies van de Raad van State verder uitwerken en waarschijnlijk in december hier meer over berichten.

Update 13 november 2019

De ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Infrastructuur en Waterstaat en Milieu en Wonen hebben in een gezamenlijke brief de tweede kamer geïnformeerd over het maatregelenpakket voor de stikstof problematiek in de woningbouw. Er worden drie maatregelen aangekondigd:

• Snelheidsverlaging op autosnelwegen naar 100 km/uur.
• Ammoniakreductie via voermaatregelen
• Warme saneringsregeling voor de varkenshouderij

Bovendien komt er een stikstofregister waarin wordt bijgehouden hoeveel stikstofruimte er is, hoeveel er wordt uitgegeven en hoeveel er dus nog beschikbaar is voor andere activiteiten. D Daarnaast wordt er gewerkt aan een regeling dat geen Wnb vergunning noodzakelijk is voor activiteiten die geen significante gevolgen kunnen hebben voor Natura 2000-gebieden. Tenslotte is het kabinet voornemens om in december met nieuwe maatregelen te komen. Waaronder een generieke drempelwaarde.

Update 28 oktober 2019

Op 8 oktober zijn de beleidsregels voor intern en extern salderen gepubliceerd op https://www.bij12.nl. Daarna hebben alle provincies ze gepubliceerd. Dit heeft tot protesten geleid bij de provinciehuizen. Daarop hebben sommige provincies het beleid aangepast of deels ingetrokken. Voor extern salderen met dier- en fosfaatrechten geldt dat dit – ongeacht de status van de beleidsregels – voor 1 januari 2020 nog niet uitgevoerd kan worden omdat hiervoor een wetwijziging van de meststoffenwet nodig is. Het ministerie van LNV bereidt deze voor. Voor intern salderen voor de andere sectoren is de status per 30 oktober als volgt:

• Drenthe:            ingetrokken
• Flevoland:         onveranderd
• Friesland:          ingetrokken
• Gelderland:       aangepast
• Groningen:        onveranderd
• Limburg:            aangepast
• Noord-Brabant: onveranderd
• Noord-Holland:  onveranderd
• Overijssel:         aangepast
• Utrecht:             onveranderd
• Zeeland:           onveranderd
• Zuid-Holland:    onveranderd

Aanpassingen Gelderland

Dinsdag 22 oktober 2019 hebben Gedeputeerde Staten van Gelderland de beleidsregel intern en extern salderen tot 1 december ‘on hold’ gezet voor agrarische bedrijven. Voor overige sectoren geldt de beleidsregel onverkort en kunnen bedrijven dus een Wnb vergunning aanvragen waarbij salderen is toegestaan.

Aanpassingen Limburg

• In de beleidsregels wordt voor extern salderen de definitie voor de referentiesituatie aangepast. De referentiesituatie betreft niet de feitelijk gebruikte en vergunde situatie, maar de feitelijk gerealiseerde en vergunde situatie.
• Het intrekken van fosfaat- en dierrechten in het kader van extern salderen wordt losgelaten.
• In de toelichting van de beleidsregels wordt duidelijk gemaakt, dat bij extern salderen geen opstapeling van korting kan plaatsvinden. Er wordt dus niet tegelijkertijd gekort op de beschikbare latente ruimte als ook maar 70% van de stikstofemissie van de saldogevende activiteit te vergunnen.

Een brief van Provinciale Staten van Limburg over de voortgang stikstofproblematiek licht de aanpassingen in detail toe.

Aanpassingen Overijssel

Gedeputeerde Staten hebben het principebesluit van maandag 14 oktober bevestigd om de beleidsregel salderen stikstofruimte voor de agrarische sector in te trekken. In het verlengde daarvan wordt de vergunningverlening die hierop gebaseerd is opgeschort. Voor overige sectoren geldt de beleidsregel onverkort en kunnen bedrijven dus een Wnb vergunning aanvragen waarbij salderen is toegestaan.

Update 17 oktober 2019

Op 17 oktober was er een debat tussen het kabinet en de Tweede Kamer. Minister Schouten heeft gezegd dat het kabinet wil zorgen dat de natuur herstelt en tegelijkertijd wil voorkomen dat woningbouw en andere activiteiten stilvallen. Hiervoor wordt gewerkt aan een gebiedgerichte aanpak. Dit gaat in kleine stappen. Ook het verlage van de maximumsnelheid rond natuurgebieden kan bijdragen aan de oplossing. Een beknopt verslag van het debat vindt u hier. Het volledige debat kijkt u terug via deze link.

Update 11 oktober

Provincies hebben de beleidsregels voor intern en extern salderen bekend gemaakt. We hebben ze samengevat in een overzichtelijk schema.

Update 8 oktober 2019

Op de website van BIJ12 zijn de provinciale beleidsregels voor het intern en extern salderen verschenen. Meer informatie volgt.

Update 4 oktober 2019

Vandaag is een nieuwe kamerbrief verschenen over de aanpak van de stikstofproblematiek. In deze brief van minister Schouten legt het kabinet uit hoe het stikstofreductieplan vorm krijgt samen met het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen (UvW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Meer informatie volgt.

Update 25 september 2019

Op 25 september is het eerste rapport van de commissie Remkes verschenen. Daarin stelt de commissie dat niet alles kan in dit land, zonder dat het beperkingen voor iets of iemand oplevert. Geloofwaardig en aantoonbaar herstel van de natuur is noodzakelijk volgens de commissie. Dit vraagt in een evenwichtige verhouding om een bijdrage van alle sectoren die stikstof uitstoten. Dit zijn de veehouderij, mobiliteit, industrie en de bouwsector.

De commissie beveelt een gebiedsgerichte benadering aan, met doelgerichte maatregelen  per natuurgebied. De provincies moeten hierbij de regie nemen.

Voor de korte termijn beveelt de commissie aan om de snelheid op wegen nabij overbelaste natuurgebieden omlaag te brengen. En dat de overheid verouderde veehouderijen opkoopt om te saneren. Het rapport werkt niet concreet uit hoe dit er per gebied uit moet zien. Ook bevat het rapport geen voorstel voor een nieuwe drempelwaarde voor kleine deposities.

Voor de bouwsector beveelt de commissie aan om modulair, energieneutraal, circulair en natuurinclusief te bouwen en gebruik te maken van innovatieve technieken en materialen.

Voor de industrie, waar bij vergunningverlening veelal een verschilberekening van de depositie nodig is, stelt de commissie voor om 29 mei 2019 als referentiedatum te hanteren. Ook stelt de commissie voor om niet-benutte (latente) vergunningruimte af te romen.

Op donderdag 3 oktober licht de commissie haar rapport toe aan de Tweede Kamer. Korte tijd later komt het kabinet met een reactie; mogelijk al na de ministerraad van 4 oktober. Op donderdag 17 oktober is een plenair debat tussen de Tweede Kamer en het kabinet.

Verschillende provincies hebben ondertussen laten weten vanaf begin oktober de vergunningverlening weer op te starten. Hoe dit eruit komt te zien, wordt per provincie ingevuld.

Update 16 september: AERIUS Calculator is online

Sinds vandaag is de nieuwe versie van AERIUS Calculator weer beschikbaar. In deze versie zijn alle PAS gerelateerde elementen verwijderd. Daarnaast is het model op onderdelen zoals het OPS rekenhart, achtergrondconcentraties en diverse emissiefactoren geactualiseerd.

Deze versie kent wel een beperkt toepassingsbereik. Dat wil zeggen dat deze versie van AERIUS in twee gevallen nog niet bruikbaar is. Dit is het geval bij emissiebronnen waarbij sprake is van:

• Verticale mechanische ventilatie. Voor deze bronnen wordt de pluimstijging door de verticale uittreedsnelheid nog niet goed berekend
• Een effect als gevolg van gebouwen dichtbij de bron. AERIUS houdt hier nog geen rekening mee. Dit is het geval voor emissiepunten op of nabij vrijstaande gebouwen waarvan de schoorsteenhoogte minder is dan 2,5 maal de maximale hoogte van het relevante gebouw en waarvoor de depositiebijdrage wordt berekend op een rekenpunt binnen 3 kilometer afstand van de emissiebron.

Er wordt op dit moment gewerkt aan een update van AERIUS waarin deze tekortkomingen van AERIUS worden hersteld. Maar vooralsnog is niet bekend wanneer dit plaatsvindt.

Overigens is op dit moment het gebruik van AERIUS niet wettelijk verplicht. Wanneer u emissiebronnen heeft met mechanische ventilatie of schoorstenen kleiner dan 2,5 maal de hoogte van het gebouw dan is het goed om te weten dat SPA WNP ingenieurs ook met een ander rekenmodel zoals STACKS-D kan rekenen waarvoor deze beperking niet geldt. Laat u informeren door één van onze adviseurs bij SPA WNP ingenieurs over de mogelijkheden.

Update 13 september: Release AERIUS Calculator

De minister heeft de kamer geïnformeerd over de stand van zaken met een plan van aanpak rond de stikstofproblematiek:

• Er wordt een eerste concrete stap gezet om toestemmingverlening te hervatten door de release van een geactualiseerde AERIUS-calculator vanaf 16 september;
• Door de release kunnen projecten doorgaan als een berekening kan aantonen dat een activiteit niet tot een toename van depositie leidt. Daarnaast is het weer mogelijk om vergunningen aan te vragen op grond van intern salderen;
• Over de te hanteren beleidsregels voor de vergunningverlening van intern salderen zullen de bevoegde gezagen afspraken maken. Dit doen ze op basis van het te ontvangen advies van de commissie Remkes, uiterlijk begin oktober of zoveel eerder als mogelijk. Uitgangspunt is dat er in elk geval geen toename van de feitelijke depositie plaatsvindt;
• Voor extern salderen en de ADC-toets geldt dat de bevoegde gezagen hebben afgesproken dat nieuwe plannen en projecten op grond van de Wet natuurbescherming tijdelijk geen toestemming krijgen;
• Het weer breder mogelijk maken van toestemming is onderdeel van het advies dat het adviescollege Stikstofproblematiek naar verwachting uitbrengt in week 39. Daarna zal het kabinet in overleg met de andere overheden zo spoedig mogelijk een standpunt innemen.

Naast de stand van zaken heeft de minister een inventarisatie gegeven van projecten en plannen, die mogelijk gevolgen ondervinden van de uitspraak van de Raad van State.

Update 9 september: omvang oponthoud door uitspraak PAS dringt door

Sinds de uitspraak over het PAS op 29 mei maken wij dagelijks mee dat projecten plotseling tot stilstand komen. Inmiddels blijken deze gevolgen nu ook doorgedrongen tot de landelijke pers. Zo meldde NRC afgelopen week dat de regels 18.000 projecten raken. Dat zijn alleen nog maar de projecten die al bij de overheid bekend zijn, dus er zijn er meer.

Helaas is de uitgestelde release van AERIUS nog steeds niet beschikbaar. Hierdoor kunnen we niet volgens de vastgestelde methode rekenen aan stikstofdepositie. Samen met onze klanten zoeken we voortdurend naar mogelijkheden om de benodigde omgevingsvergunningen zo veel mogelijk gereed te krijgen. In overleg met het bevoegd gezag kunnen we voor individuele projecten soms oplossingen vinden.

Update 14 augustus: veelgestelde vragen over gevolgen PAS-uitspraak

VNO-NCW en MKB-Nederland hebben een Taskforce Stikstof opgericht. In deze taskforce zijn branches en bedrijven vertegenwoordigd die worden geraakt door de uitspraak van de Raad van State. De taskforce zoekt naar oplossingen voor de korte en lange termijn en informeert bedrijven. Op de website van het VNO-NCW staan 11 veelgestelde vragen over het voormalige PAS. Deze vragen komen gedeeltelijk overeen met de veelgestelde vragen van de overheidswebsite BIJ12. Daarnaast staan tussen de antwoorden ook enkele nieuwe feiten. De belangrijkste feiten hebben voor u op een rijtje gezet:

• Met het sneuvelen van het PAS is voor de berekening van stikstofdepositie met het rekenmodel AERIUS geen wettelijke verplichting meer. Maar volgens VNO-NCW wordt het gebruik van AERIUS in het najaar wel weer landelijk voorgeschreven als het rekeninstrument voor de toestemmingverlening. AERIUS is dan dus opnieuw het verplichte rekeninstrument, net als tijdens het PAS. Tot de vernieuwde AERIUS Calculator er is, verlenen het Rijk en provincies geen toestemming voor activiteiten die stikstofdepositie veroorzaken in daarvoor gevoelige Natura 2000-gebieden.
• Minister Schouten (LNV) heeft een ‘adviescollege Stikstofproblematiek’ ingesteld onder leiding van Johan Remkes. Het college is gevraagd om eind september 2019 met een advies voor de korte termijn te komen. Het college kijkt hierbij naar de mogelijkheden en onmogelijkheden voor vergunningverlening voor (nieuwe) activiteiten rondom Natura 2000-gebieden. Daarnaast gaat het college adviezen geven voor de langere termijn en komt met voorstellen voor een nieuwe aanpak van de stikstofdepositie. Hiervoor heeft het adviescollege tot uiterlijk juni 2020 de tijd. De minister kan beide termijnen nog verlengen.
• Tijdelijke projecten: ook bouw- en aanlegactiviteiten die leiden tot een (tijdelijke) toename van stikstofemissie moeten individueel worden beoordeeld in het kader van de Wet natuurbescherming. Dit is zelfs noodzakelijk wanneer na de afronding van het tijdelijk project sprake is van een vermindering van de totale stikstofemissie. Of een project toestemming krijgt, hangt af van de vraag of de relevante Natura 2000-habitats al overbelast zijn en of vermindering van stikstofuitstoot in de toekomst vaststaat. De tijdelijke toename is misschien intern of extern te salderen.
• Onder het PAS gemelde activiteiten (of activiteiten waarbij de stikstofdepositie onder de drempelwaarde van 0,05 mol/ha/jaar bleef) die al zijn uitgevoerd, worden niet actief gehandhaafd. De overheid streeft ernaar deze activiteiten te legaliseren. Maar voor nog niet gerealiseerde projecten die onder het PAS zijn gemeld (of waarbij was aangetoond dat ze onder de drempelwaarde bleven) is dit onzeker. Provincies en het Rijk gaan nader definiëren wat ze verstaan onder ‘nog niet gerealiseerd’.

Update 12 augustus: AERIUS release uitgesteld

De geplande release van de nieuwe versie van AERIUS Calculator op 8 augustus is uitgesteld. Het is helaas nog niet bekend wanneer de release wel beschikbaar komt.

Update 12 juli: Rijk en provincies: deze zomer geactualiseerd rekenmodel voor stikstofdepositie

Rijk en provincies hechten veel belang aan een landelijk en eenduidig rekenmodel voor het berekenen van de neerslag van stikstof (stikstofdepositie). Om dit mogelijk te maken komt er een nieuwe versie van AERIUS Calculator die landelijk wordt voorgeschreven als rekeninstrument voor de toestemmingsverlening.

Provincies en Rijk hebben verder afgesproken om een gezamenlijk beleids- en beoordelingskader vast te stellen. Dit om zorgvuldig om te gaan met de uitspraken van de Raad van State en vergunningsaanvragen zo eenduidig mogelijk te beoordelen. Dit gebeurt fasegewijs.

• Het streven is de aangepaste versie van AERIUS Calculator voor september beschikbaar te stellen, inclusief een beoordelingskader en handreiking voor intern salderen.

Het actueel rekenmodel

Met het beschikbaar komen van deze geactualiseerde versie van de calculator is het mogelijk om de effecten van geplande nieuwe activiteiten in landbouw, infra en bouwplannen te berekenen, als voorbereiding op vergunningaanvragen. Deze versie van Calculator is nog niet geschikt voor mechanisch geventileerde stallen. Daarvoor volgt later dit jaar een nieuwe versie.

Vervolgens wordt in het najaar het beoordelingskader voor vergunningaanvragen gebaseerd op extern salderen of op een ADC-toets* beschikbaar gesteld. Zodat ook vergunningaanvragen waarbij extern salderen noodzakelijk is kunnen worden voorbereid.

*met een ADC-toets moet de initiatiefnemer aantonen, dat het project waarvoor hij vergunning aanvraagt een dwingende reden van groot openbaar belang dient, waarvoor geen voor de natuur minder schadelijke alternatieven beschikbaar zijn en waarbij de schade aan de natuur wordt gecompenseerd.

Bron: www.bij12.nl

Update 9 juli: schema indicatie stand van zaken PAS

De laatste ontwikkelingen over het gesneuvelde PAS zijn verwerkt in een indicatief tijdschema. Het schema maakt duidelijk welk traject kan worden gevolgd op de korte, middellange en/of lange termijn.

Heeft u nog vragen, neem gerust contact op met uw adviseur bij SPA WNP ingenieurs.

Update 2 juli: factsheet van Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties

Het Ministerie van BZK heeft in overleg met diverse betrokkenen een factsheet “Woningbouwplannen, stikstof en Natura 2000-gebieden” opgesteld die voorlopig snel inzicht geeft in de gevolgen van de vernietiging van het PAS voor woningbouwontwikkelingen. De factsheet is met name relevant voor woningbouwplannen en in mindere mate voor omgevingsvergunningaanvragen voor bedrijven:

• Indien uit een voortoets blijkt dat er geen significante effecten zijn te verwachten op de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000 gebieden, kan er volstaan worden met deze voortoets. Een voertoets is een ecologisch onderzoek. Maar hoe de voortoets eruit moet zien, is op dit moment nog niet geheel duidelijk. De Minister heeft eerder al wel aangekondigd dat deze zomer een geactualiseerde versie van AERIUS gepubliceerd wordt;
• Waar de grens ligt tussen niet significant en wel significant, is op dit moment ook nog niet duidelijk. De eerder gehanteerde drempelwaarde van 0,05 mol/ha/jaar is door de vernietiging van het PAS niet meer bruikbaar. De Minister heeft eerder in haar kamerbrief aangegeven in het najaar meer duidelijkheid te willen geven over diverse punten waaronder mogelijk ook op dit punt.
• Indien uit een voortoets blijkt dat significante effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000 gebieden niet kunnen worden uitgesloten, is een Passende Beoordeling nodig. In geval van bestemmingsplannen wordt de Passende Beoordeling dan onderdeel van een plan-MER.
• Als uit de Passende Beoordeling significant negatieve gevolgen niet kunnen worden voorkomen is een vergunning in het kader van de Wet natuurbescherming (Wnb) nodig.
• Een vergunning Wnb kan worden aangehaakt of losgekoppeld van een omgevingswetvergunning. Bij loskoppelen wordt de vergunning Wnb een op zichzelf staand traject. Beide trajecten moeten wel geheel worden doorlopen voordat een bestemmingsplan of omgevingsvergunning uiteindelijk van kracht wordt .
• Een stikstofdepositieberekening (AERIUS) mag nog steeds gebruikt worden om de stikstofdepositie op Natura 2000 gebieden te berekenen. Als het Natura 2000 gebied op korte afstand van de bron ligt, is de berekening volgens de Raad van State minder geschikt en zijn mogelijk aanvullende berekeningen nodig. Wat beschouwd moet worden als “korte afstand” is op dit moment nog niet duidelijk.

Ons advies: Deze zomer verschijnt een nieuwe AERIUS versie. Wij adviseren voor die situaties waar voorheen depositieresultaten onder 0,05 mol/ha/jaar werden berekend een nieuwe berekening door ons uit te laten voeren. Als daaruit blijkt dat sprake is van stikstofdepositie in Natura 2000 gebieden groter dan 0,00 mol/ha/jaar koppel de bestemmingsplanprocedure of omgevingsvergunningaanvraag los van een vergunning Wet natuurbescherming (Wnb). Op deze wijze hoeft het bestemmingsplan of de omgevingsvergunning geen vertraging op te lopen. De vergunning Wet natuurbescherming wordt dan apart doorlopen. Het voordeel hiervan is dat de bouw- en milieudelen alvast goedgekeurd kunnen worden. Een nadeel is dat voor de start gewacht moet worden op de vergunning Wnb en er twee procedures doorlopen moeten worden.

Update 27 juni: kamerbrief Minister Schouten

De Minister heeft de kamer geïnformeerd over de stand van zaken PAS voor de korte termijn:

• Initiatiefnemers van PAS meldingen en overige vergunningvrije actviteiten hebben ter goede trouw gehandeld. Er wordt daarom voorlopig niet actief gehandhaafd op illegale situaties. In het najaar volgt een beleidslijn waarin meer duidelijkheid wordt gegeven over de planning en doorlooptijd over de mogelijkheden voor een ADC-toets en externe saldering om de activiteiten alsnog te legaliseren
• Er wordt een handreiking voor handhaving opgesteld waarin initiatiefnemers van vernietigde vergunningen een half jaar de tijd krijgen om de bestaande situatie te herstellen
• Ontwerpbesluiten (van alleen Wet natuurbeschermingsvergunningen of ook omgevingsvergunningen is niet duidelijk) worden in beginsel door het bevoegd gezag ingetrokken. Vergunningprocedures gaan weer lopen als het aspect stikstofdepositie kan worden onderbouwd door een individuele ecologische toetsing op basis van interne, externe saldering of ADC-toets.
  Alle randvoorwaarden en uitgangspunten voor een ecologische toetsing, saldering of ADC-toets zijn vooralsnog niet duidelijk.
• Er wordt niet gehandhaafd op koeien in de wei. Voor aanvang van het volgende beweidings- en bemestingsseizoen wordt gezocht naar een oplossing.
• Deze zomer verschijnt een nieuwe versie van AERIUS waarmee ook depositieresultaten tussen de 0,00 en 0,05 mol/ha/jaar zichtbaar worden. Met deze AERIUS versie kan worden geprobeerd intern te salderen zodat vergunningen met een stikstofeffect toch mogelijk zijn.
  Vooralsnog is onduidelijk van welke vergunde rechten (en uit welk peiljaar?) bedrijven gebruik kunnen maken bij het intern salderen. Zijn dit meldingen Activiteitenbesluit, Wabo omgevingsvergunningen en/of Wnb vergunningen.

Update 21 juni: kamerdebat

Op 20 juni heeft de Tweede Kamer gedebatteerd over het gesneuvelde Programma Aanpak Stikstof (PAS). Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) heeft geantwoord op de vraag wanneer er weer vergunningen kunnen worden verleend. Omdat het PAS niet meer bruikbaar is, moet er voortaan op andere wijze toestemming worden verleend. Op dit moment wordt gekeken naar mogelijkheden zoals intern salderen, extern salderen en een ADC-toets. Maar deze mogelijkheden moeten eerst bestuurlijk worden afgestemd met provincies, gemeente en waterschappen. De Minister hoopt het overzicht van de mogelijkheden net na de zomer gereed te hebben.

Het ziet er dus naar uit dat vergunningenprocedures waarbij stikstof een rol speelt in ieder geval tot september niet worden behandeld.